Chroom-6: deel 1, 2 en 3

Chroom-6

Er is onlangs opschudding ontstaan over het feit dat eind vorige maand het rapport ‘Door het stof’ is uitgekomen 

over de gang van zaken in en rond het Tilburgse werklozenproject, waarbij aangegeven werd dat “ … tussen 2004 

en 2012 honderden mensen op straffe van korting op de uitkering of stopzetten ervan museumtreinen moesten 

opknappen …” , waarbij werd gemeld dat vooral het schuurwerk leidde tot blootstelling aan de kankerverwekkende 

stof chroom-6. 

Wordt dat nu pas bekend of is er sprake van een ‘doofpotten cultuur’? In 2015 werd op de site www.treinenweb.nl reeds 

gesproken over chroom-6:  “ … Eerder maakte de NS deze zomer bekend dat op oude treinstellen de giftige Chroom-6 verf werd 

gebruik … “

In feite zijn dit twee verschillende mededelingen ondanks het feit dat het over (oude) treinen gaat: in de eerste alinea gaat het over 

het schuurwerk van museumtreinen en de tweede alinea spreekt over de verf op oude treinstellen. Nu is die oude trein bij velen 

van ons bekend als de oude groene trein (die later een andere kleur kreeg), waarmee we vroeger door Nederland toerden.

Spreken we over mogelijke slachtoffers van chroom-6 die gewerkt hebben aan de treinen, dan moeten de beide groepen opgeteld 

worden. Voor het schuren van de oude treinen tussen 2004 en 2012 moesten ruim 800 werklozen in Tilburg verplicht aan de treinen 

gaan werken; mogelijk zal het NS-personeel die de verf heeft gebruikt dit aantal overtreffen. 

Maar dat is nog niet alles, daar ook bij Defensie de kankerverwekkende chroom-6 verf werd gebruikt, en volgens de gegevens van 

www.treinenweb.nl zijn ruim 2100 personeelsleden blootgesteld aan de chroomverf.

Komt meteen de vraag: was dit niet alles al bekend? Jazeker wel, het was al veel langer bekend; op de site www.ftm.nl staat in een 

artikel de zin: “ … In de periode 1984-2006 zijn medewerkers van Defensie tijdens werkzaamheden blootgesteld aan chroom-6, 

maar het ministerie heeft elke verantwoordelijkheid daarvoor ontkend … “

Echter het was al veel eerder bekend; in een brief van Defensie aan de Voorzitter van de Tweede Kamer valt te lezen:  “ … Uit het 

onderzoek is gebleken dat Defensie vanaf 1973 bekend was met het feit dat in verfmaterialen die bij Defensie werden gebruikt, 

stoffen zaten die gezondheidsrisico’s met zich meebrachten. Defensie heeft verzuimd om

werknemers te informeren over deze risico’s ondanks dat de risico’s in verschillende interne documenten en memo’s destijds 

aan de orde zijn gesteld. Defensie heeft

eveneens verzuimd om de kennis over de risico’s rond het werken met chroom-6 te delen met bedrijfsartsen en arbodiensten en 

om toezicht te houden op het goed (kunnen) functioneren van deze diensten … “  

En dan nu melden, dat men er niets van wist, dat gaat me toch echt te ver.

Chroom-6 en nu?

De media had - en terecht - haar aandacht afgelopen week gericht op het rapport over chroom-6 en de slachtoffers van 

deze stof, n.a.v. het rapport dat in Tilburg openbaar is gemaakt. Deze week is tevens bekend gemaakt dat een ieder die 

tussen 2004 en 2012 bij tROM heeft gewerkt 7000 euro ontvangt en degene die ziek is geworden een vergoeding 

daarboven op.

Belangrijk in de afhandeling is natuurlijk wie bepaalt dat iemand een ziekte op heeft gelopen door chroom-6 bij het werken aan de 

treinen via tROM. Maar belangrijker nog is of de ‘vergoeding’ zoals wordt gesteld, wel toereikend is voor de opgelopen ziekte en 

zeker zo belangrijk is, of dat nu alles bekend is over het gebruik van en blootstelling aan chroom-6.

De toereikendheid van de vergoeding is natuurlijk heel moeilijk te berekenen en kan een getouwtrek worden dus gedupeerde 

middels een advocaat en de uitvoerder van het toenmalige project. Inschatting is, dat de vergoeding niet toereikend zal zijn als een 

gedupeerde inderdaad door de werkzaamheden kanker heeft opgelopen; kanker is namelijk niet te vergoeden met wat voor bedrag 

dan ook, als men de ziekte heeft opgelopen. 

Dan de tweede vraag of dat alles bekend is over het gebruik van en blootstelling aan chroom-6. Volgens de site 

www.chroom-6.com is de stof op een “ … veel grotere schaal gebruikt in bijvoorbeeld bruggen, defensiematerieel, flatgebouwen, 

gemeentehuizen, grote tankers, schoolgebouwen, treinen en viaducten … “ Tevens worden voorbeelden genoemd als 

fabrieksgebouwen, graafmachines, kunstwerken, lantaarnpalen, raffinaderijen, sluizen, zelfs wordt er gesproken over cement, 

aldus de site.
Ook de site www.arbo-online.nl heeft er een artikel aan gewijd en meldde in september 2018: “ … Chroom-6, het lijkt overal te 

zitten. Bij gevangenissen, stations en bruggen is in het verleden met giftig chroom-6 gewerkt. Door het Rijksvastgoedbedrijf, 

ProRail en Rijkswaterstaat … “

Tijdens het Algemeen Overleg in de Tweede Kamer op 7 november 2018 bracht D66 lid Belhaj het volgende ter sprake:  

“ … Voorzitter. 45 jaar geleden, in 1973, wist Defensie al dat chroom-6 schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid. Het 

RIVM-rapport was duidelijk: chroom-6 kan verschillende soorten kanker en andere ziektes veroorzaken. Contact met chroom-6 

kan zelfs de dood tot gevolg hebben … “

Deze opmerkingen spreken voor zichzelf: het was in 1973 reeds bekend dat chroom-6 kanker kon veroorzaken en toch bleken in 

de periode 2004 tot 2012 medewerkers - uitkeringsgerechtigden - blootgesteld te zijn geworden aan deze stof.

Hoe lang zal dit nog doorgaan en wat gaat er nog komen?  

Chroom 6 - deel 3: Het vervolg  

Nadat er twee eerdere artikelen geschreven zijn over chroom-6 en de mogelijke schadelijke werking ervan - overigens 

niet gepubliceerd in deze krant of site - dan nu toch nog een derde deel. Een aantal zaken zijn minstens opvallend te 

noemen.

Een van de eerste zaken die opvallen in het verhaal - en daar hebben de gedupeerden een heel belangrijk punt -  is uitgesproken 

namens vele gedupeerden door Natascha van de Put, die het netjes wist te brengen: “ … Behalve de gemeente Tilburg en 

NedTrain was er een derde partij en daar hoor je niks meer van. Het Nederlands Spoorwegmuseum was de opdrachtgever en 

heeft met NedTrain contracten gesloten … “ Van de echte opdrachtgever is geen bericht ontvangen of doet men of deze 

organisatie helemaal niet (meer) bestaat? Op zich is de houding van deze werkgever behoorlijk geheimzinnig, behalve als men 

denkt dat beide andere partijen de ‘zaak zullen afhandelen’ en daardoor hopen ‘goedkoper’ uit te kunnen komen.    

Dat brengt ons bij het volgende opvallende punt: valt kanker die men heeft opgelopen door werkzaamheden voor de baas, te 

compenseren via een bepaald bedrag?

De organisatie rondom de NS wist in 2015 al dat het giftige chroom-6 was gebruikt, echter het heeft nog wel 3,5 jaar moeten 

duren voordat er een enige actie was te bespeuren.  Hierbij moet ook - nog een keer - gewezen worden op het feit dat er twee 

verschillende zaken spelen: het werken met de verf en het schuren om de verf weer te verwijderen, waarbij de laatste zeker niet 

op de veiligste manier is toegepast, gezien de verhalen die her en der naar voren werden gebracht.

Een derde punt is dat dit alles voorkomen kon worden, als men bij ‘de overheid’ open kaart had gespeeld. Dat chroom-6 

kankerverwekkend zou zijn, was al vele jaren daarvoor bij Defensie bekend, sterker nog: Defensie had een brief aan de voorzitter 

van de Tweede Kamer geschreven, waarin stond dat Defensie vanaf 1973 bekend was met het feit dat in verfmaterialen die bij 

Defensie werden gebruikt, stoffen zaten die gezondheidsrisico’s met zich meebrachten. Normaliter kan men er van uitgaan dat de 

verf bij Defensie dezelfde componenten bevatte als bij de NS, waaronder dus chroom-6 en dat dus bij beide opdrachtgevers 

mensen op een onveilige manier met de verf (spuiten en schuren) zijn omgegaan omdat de overheid - in de breedste zin des 

woords - verzuimd heeft werknemers, arbodiensten en bedrijfsartsen in te lichten over het werk met de kankerverwekkende stof 

chroom-6.  

Dus: wie is in deze casus de schuldige en kan de kanker - sommige werknemers zijn zelfs overleden aan het werken met 

chroom-6 - ‘hersteld’ worden met een afkoopbedrag? Ik ben bang van niet. 

(Deze 3 artikelen zijn aangeboden aan de Tilburgse Koerier, maar niet geplaatst )